Advanced Placement (AP) programında ders içerikleri üniversitelerde okutulan başlangıç seviye derslerle eşdeğer olacak şekilde hazırlanmaktadır. AP sınavlarında sorulan sorular da aynı şekilde üniversite seviyesindeki bilgi ve becerileri ölçmektedir. Bu nedenle AP sınavları lise seviyesine göre daha zor konular ve sorular içermektedir.
AP derslerinin bazı konu başlıkları ulusal lise müfredatı ile örtüşebilmektedir. Ancak, konu başlıkları aynı olsa bile AP derslerinde konular lise müfredatından çok daha detaylıdır ve konular işlenirken ilave farklı yöntemler kullanılmaktadır.
Bunun yanında AP sınavları ulusal ve diğer uluslararası sınavlardan soru tarzları açısından oldukça farklıdır. AP sınavlarında öğrencilerin genellikle alışık olmadıkları soru tipleri sorulmakta ve bu soruların kendine has çözüm yöntemleri olmaktadır. Bu sınavlarda çoktan seçmeli soruların yanında farklı türlerde açık uçlu (klasik) sorular da sorulmakta ve açık uçlu soruların sınav içerisindeki ağırlığı %50 civarında olmaktadır.
Ayrıca, AP sınavları yılda bir kere Mayıs ayında yapılmaktadır. Bu nedenle AP sınavının iyi geçmemesi ve hedeflenen notun alınamaması durumunda sınava tekrar ancak bir sene sonra girilebilmektedir.
AP sınavlarına hazırlanılırken yukarıda açıklanan AP sınavlarının kendi özgü durumlarının mutlaka dikkate alınması gerekmektedir.
AP Sınavlarına Hazırlık Süreci
AP sınavlarına hazırlık sürecinin ilk adımı olarak hangi AP sınavlarına, ne zaman girileceğinin belirlenmesi gerekmektedir. Sonrasında uygun bir çalışma programı oluşturulup gerekli kaynaklar temin edilmeli ve belirlenen programa göre disiplinli bir şekilde çalışılmalıdır.
Girilecek AP Sınavlarının Belirlenmesi
AP programı kapsamında farklı alanlarda 38 ders bulunmaktadır. AP Capstone Diploma dersleri olan AP Seminar ve AP Research derslerinin sınavlarına sadece okullarında AP Capstone Diploma programı uygulanan ve bu dersleri alan öğrenciler girebilmektedir. Diğer 36 dersin sınavına ise dersi alma şartı olmadan herkes başvurabilmektedir. (AP Art and Design derslerinden not alabilmek için sınav başvurusu yapmak gereklidir ancak bu derslerin yılsonu sınavı yoktur. Bu derslerin notu yıl içerisinde hazırlanan ve yılsonunda teslim edilen portföylere göre verilmektedir.)
Girilecek sınavların belirlenmesinde öğrencinin ilgi alanları, kariyer hedefleri ve yurtdışı üniversite başvurusu yapmayı planlıyorsa başvurmayı düşündüğü üniversite ve bölümlerin koşulları öncelikli olarak dikkate alınmalıdır.
AP programında belirli alanlardan veya belirli sayıda ders alma/sınava girme zorunluluğu bulunmamaktadır. Bu nedenle öğrenciler girecekleri AP sınavlarını kendi tercihlerine göre belirleyebilmektedir. Bununla birlikte, özellikle yurt dışındaki üniversitelere başvuru yapmayı düşünen öğrenciler en az 4-5 AP sınavına girmektedir.
AP Sınavlarına Ne Zaman Girileceğinin Planlanması
AP sınavlarının normal lise eğitimine ek olarak getireceği yük nedeniyle girilecek AP sınav sayısı arttıkça tüm sınavlara aynı yıl içerisinde girmek yerine her yıl birkaç sınava girmek daha isabetli olacaktır. Ayrıca, yurtdışı başvuruları ve üniversite sınavlarında sorun yaşamamak için AP sınavlarının 12. sınıfa bırakılmaması uygun olacaktır. Bu hususlar dikkate alındığında AP sınavlarına hazırlık sürecine 9. sınıfta başlanılması, her yıl en fazla 3 sınava girilmesi ve sınavlara ağırlıklı olarak 10 ve 11. sınıflarda girilmesi uygun olacaktır.
Sınavlara girme zamanları belirlenirken derslerin birbirleri ile olan bağlantılarının da göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Örneğin, AP Physics C sınavlarına hazırlanmaya başlamadan önce bazı AP Calculus konularının bilinmesi gerekmektedir. Bu nedenle, AP Physics C sınavlarına girecek öğrencilerin, AP Calculus dersini daha önce tamamlamış olmaları veya AP Calculus sınavına aynı yılda hazırlanmaları uygun olacaktır. AP Calculus ve AP Physics C sınavlarına aynı yıl içerisinde girilecek ise çalışma planı konular arası bağlantılara göre oluşturulmalıdır.
AP Sınavlarına Çalışma Takvimi
Herhangi bir yıl için girilecek AP sınavlarına karar verildikten sonra bu sınavlara hazırlanmak için gerekli zaman göz önünde bulundurularak bir çalışma takvimi oluşturulmalıdır. AP dersleri üniversitede verilen bir veya iki dönemlik derslerle eşdeğer olduğundan, öncesinde herhangi bir altyapıları yoksa, öğrencilerin AP sınavlarına kısa bir zaman içerisinde hazırlanarak yüksek notlar almayı beklemeleri gerçekçi olmayacaktır.
Çalışma takvimi hazırlanırken özel durumlara (AP ders konularının göreceli zorluğu, diğer AP dersleri için önkoşul olabilecek konular vb.) dikkat ederek, doğru bir çalışma programı oluşturmak öğrencilerin sınav öncesinde stres yaşamamaları, konuları yetiştirmeleri ve sınavlarda başarılı olmaları için önemlidir.
Genel olarak, sınava girilecek eğitim-öğretim yılının başlamasıyla birlikte AP sınavlarına hazırlanmaya başlamak en doğru strateji olacaktır. Ayrıca, öğrencilerin Nisan ayının ilk haftalarına kadar konuları tamamlayıp gerekli soruları çözmüş olmaları ve son üç-dört haftalık dönemi deneme çözerek ve açık uçlu soruların çözümlerine yoğunlaşarak tekrarla geçirmeleri AP sınavlarına başarılı olabilmeleri için kritik öneme sahiptir.
Öğrencilerin AP sınavlarında başarılı olabilmek için mutlaka gerçekçi bir çalışma takvimi oluşturmaları ve bu takvime mümkün olduğu ölçüde uymaları gerekmektedir. Aksi takdirde, yapılan hazırlıkların boşa gitme ihtimali söz konusu olabilecektir. Örneğin, her yıl AP Kimya (AP Chemistry) dersini alan öğrencilerin yaklaşık yarısı dersin sınavına girmemektedir.
AP Sınavlarına Çalışmak İçin Kullanılabilecek Kaynaklar
AP sınavlarına hazırlanırken hem konular hem de sorular açısından doğru ve güncel kaynakların kullanılması gerekmektedir.
AP ders ve sınav içerikleri College Board tarafından periyodik olarak gözden geçirilmekte ve güncellenmektedir. Sınav konularına yeni başlıklar veya işleniş yöntemleri eklenebilmekte ya da var olan başlıklar çıkarılabilmekte veya değiştirilebilmektedir. Bu nedenle AP sınavlarına hazırlık için öncelikli olarak College Board tarafından yayınlanan dokümanlar esas alınmalıdır.
College Board Kaynakları
AP ders içerikleri ve AP sınavlarını hazırlayan kuruluş olarak College Board’un web sitesinde AP programı kapsamındaki dersler ve sınavlara ilişkin detaylı bilgiler içeren dokümanlar ve kullanılabilecek kaynaklar yayınlanmaktadır. Bu kaynakların bir kısmı herkese açık iken diğerlerine erişebilmek için AP sınavına veya AP dersine kayıt olmak gerekmektedir. Bazı kaynaklar sadece ilgili AP dersini alan öğrencilerin kullanımına sunulmaktadır.
Ders ve Sınav Açıklama (Course and Exam Description) Dokümanı
College Board tarafından her bir ders için Ders ve Sınav Açıklama (Course and Exam Description) dokümanı yayınlanmaktadır. Herkesin erişimine açık bu dokümanda ilgili dersin amacı, içeriği ve sınavının kapsamı hakkında detaylı ve güncel bilgiler verilmektedir. Ders ve Sınav Açıklama dokümanlarında, ayrıca, bazı konu başlıkları ile ilgili faydalı olabilecek harici kaynakların bağlantı adreslerine de yer verilmektedir.
Ders ve Sınav Açıklama dokümanları genellikle oldukça uzundur (150-200 sayfa). Bu nedenle baştan sona okunması gerekmemekle birlikte ilgili yerlerin mutlaka bilinmesi ve sınava hazırlanırken bir başucu kaynağı gibi el altında bulundurulması uygun olacaktır.
AP Sınıf (AP Classroom) Kaynakları
AP Sınıf (AP Classroom), AP dersini alan veya AP sınavı için kaydolan öğrencilerin erişebildiği kaynaklar içeren bir platformdur. AP Sınıf’ta derslere ilişkin konu anlatım videoları, örnek sorular ve diğer bazı kaynaklar yer almaktadır.
AP Günlük Videolar (AP Daily Videos)
AP Günlük Videolar, ders konularının uzman öğretmenler tarafından genellikle 5-15 dakika süren kısa bölümler halinde anlatıldığı videolardır. AP Günlük Videolar, ilgili dersi almak üzere kaydolan öğrencilere açık olduğu gibi dersi almadan sınava girmek (exam only) üzere kayıt yaptıran öğrencilere de açılmaktadır.
Soru Bankası
AP Sınıf (AP Classroom) ortamında yer alan soru bankasında ders konuları ve alt konularla ilişkilendirilmiş çoktan seçmeli ve açık uçlu sorular bulunmaktadır. Bu sorulara öğrencilerin doğrudan erişimi yoktur. AP öğretmenleri bu soruları AP dersini alan öğrencilere ödev olarak verebilmekte veya sınav olarak uygulayabilmektedir.
AP sınavına dersi almadan haricen girecek (exam only) öğrencilerin ise bu sorulara erişimleri yoktur.
Diğer Dokümanlar
AP Sınıf (AP Classroom) ortamında ayrıca derse özgü kaynak dokümanlar da (ör. Ünite rehberleri, laboratuvar kılavuzları vb.) yer alabilmektedir. Bunların bir kısmına AP Sınıf (AP Classroom) dışında haricen de erişilebilmektedir.
Advanced Placement YouTube Kanalı
College Board tarafından pandemi koşulları nedeniyle 2020 yılında başlatılan bir uygulama ile Advanced Placement Youtube kanalında AP sınavlarından hemen önce Nisan ayı içerisinde belirlenen bir takvime göre konu tekrarı ve sınava hazırlık için canlı yayınlar (live review) düzenlenmekte ve sonrasında da ortalama 45-50 dakikalık bu yayın videoları kanala yüklenmektedir.
2020 ve 2021 yılına ait tekrar videolarına Advanced Placement Youtube kanalından erişmek mümkündür. Bu uygulamanın 2022’de de devam ettirilmesi halinde yayın programı Nisan ayından önce College Board web sitesine yayınlanacaktır.
Advanced Placement Youtube kanalında AP günlük videolarına benzer ancak konuların üniversite hocaları tarafından ünite ünite anlatıldığı daha uzun (ortalama yaklaşık 30 dakika) videolar (faculty lecture) da bulunmaktadır.
AP Sınavlarında Çıkmış Sorular
AP sınavlarından sonra normal AP sınav haftasında sorulan açık uçlu (free response) sorular College Board’un web sitesinde yayınlanmaktadır. Önceki yıllarda sorulmuş sorulara her dersin sayfasından erişmek mümkündür.
Çoktan seçmeli (multiple choice) sorular ise College Board tarafından gizli (secure) olarak kabul edilmekte ve açıklanmamaktadır.
AP Sınavları Örnek Sorular
Yukarıda bahsedilen Ders ve Sınav Açıklama dokümanlarının dersin sınavına ilişkin bilgi verilen bölümlerinde sınavda sorulan soru türlerine ilişkin örneklere de yer verilmektedir. Burada yer verilen soru sayısı gerçek sınava göre daha az olsa da sınavda sorulabilecek soru tiplerini anlamak açısından önemli bir kaynaktır.
AP Sınavları Hazırlık Kitapları
College Board tarafından her bir AP ders sayfasında o ders için kullanılabilecek örnek ders kitaplarının listesi yayınlanmaktadır. Bu kitaplar konuların detaylı olarak öğrenilmesi açısından faydalı olsa da sınava çalışmak için çok verimli olmayacaktır. Bu nedenle AP sınavlarına hazırlık için, sınava yönelik olarak yayınlanan AP hazırlık kitapları tercih edilmektedir.
Bu yayınlar arasında, Wiley yayınevinin For Dummies uzantılı kitapları başlangıç seviyesi ve ilgili AP dersinin temelinin atılacağı ilk giriş kaynakları olarak düşünülebilir. Derslere göre farklılık göstermekle birlikte, Princeton Review yayınevinin kitapları genellikle kolaydır ve bunlar da başlangıç seviye kaynağı olarak kullanılabilir. Mcgraw Hill yayınevinin 5 Steps to a 5 serisi ile Cliffs yayınevinin kitapları ise Princeton Review’e göre daha zor kaynaklardır. Yine derslere göre değişmekle birlikte, diğer kitaplara göre en zor soruların bulunduğu kaynaklar ise Barron’s tarafından yayınlanan kitaplardır.
AP Sınavları İçin Online Kaynaklar
AP sınavlarına hazırlık için online olarak ulaşılabilecek birçok kaynak bulunmaktadır. Bunların bir kısmı tüm derslere yönelik iken bazıları sadece belirli derslere yönelik olabilmektedir.
Online kaynaklar kullanılırken güncel, doğru ve faydalı bilgiler içeren, zaman kaybına neden olmayacak sitelerin tercih edilmesi uygun olacaktır.
AP Akademi – AP Özel Ders ve Eğitim Danışmanlığı
AP sınavlarında lise müfredatında olmayan üniversitede görülen konular olması, sınav sorularının lise seviyesinin üstünde zor olması, sınavlara hazırlanmak için sürenin kısıtlı olması, sınavların yılda bir kez yapılıyor olması gibi faktörler nedeniyle birçok öğrenci AP sınavlarına hazırlanmak için özel ders almayı tercih etmektedir.
AP sınavlarında alınacak yüksek notların öğrencilere hayallerindeki üniversitelerin ve mesleklerin kapısını açmakta sağlayacağı avantajlar dikkate alındığında alanında bilgili ve tecrübeli öğretmenlerden AP özel dersi alınması kritik öneme sahiptir.
AP Akademi, öğrencilere kaliteli AP dersi vermenin yanında, öğrencilerin AP sınavlarına hazırlık sürecinin planlanması, sınavlara doğru kaynaklarla doğru şekilde hazırlanması ve sonuçta sınavlarda başarıya ulaşması için her türlü katkıyı sağlamaktadır.
AP Akademi, AP ders içerikleri yanında AP programı hakkında da kapsamlı bilgi ve tecrübe sahibi Boğaziçi ve Bilkent mezunu hocalarıyla online veya yüz yüze AP özel dersi ve eğitim danışmanlığı için doğru adrestir.