Advanced Placement (AP) programı lise müfredatının ötesinde üniversite başlangıç seviyesinde dersler içermesi nedeniyle zor ve yoğun bir programdır. Bu nedenle AP sınavlarında başarılı olabilmek için hangi sınavlara hangi sınıflarda girileceğinin doğru bir şekilde planlanması ve iyi bir hazırlık yapılması gerekmektedir.
AP sınavlarına hangi sınıflarda girileceği planlanırken konunun çok yönlü olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle öncelikli olarak bu kararı etkileyecek faktörlerin anlaşılması gerekmektedir.
AP Sınavlarına Girme Koşulları
AP sınavlarına girebilmek için AP Capstone dersleri (AP Seminar ve AP Research) hariç AP derslerini alma veya herhangi bir sınıfta olma koşulu bulunmamaktadır.
Okullarında AP programı bulunmayan öğrenciler istedikleri AP derslerinin sınavlarına girebildikleri gibi okullarında AP programı bulunan öğrenciler de okullarında açılmayan veya almadıkları AP derslerinin de sınavlarına girebilmektedirler.
AP programı lise öğrencileri için hazırlanmış bir program olmakla birlikte çok az sayıda olsa da henüz liseye geçmemiş öğrenciler ile liseyi bitirmiş öğrenciler de AP sınavlarına girebilmektedir. 2021 yılında AP sınava giren öğrencilerin %0,29’unu henüz liseye geçmemiş öğrenciler, 0,08%’ini ise mezun öğrenciler oluşturmuştur. AP sınavlarına en çok girilen sınıf ise %36,86 ile 11. sınıftır. 2021 yılında AP sınavına giren öğrencilerin sınıf dağılımları aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
2021 AP Sınavlarına Giren Öğrencilerin Sınıf Dağılımı
Kaynak: AP Program Results
AP Derslerinin Alınması
Türkiye’de AP programına ilgi son dönemde hızla artmaktadır. 2010 yılına kadar sadece 4-5 lisede AP dersleri verilirken, sonrasında bu sayı bir miktar artış göstermiş ancak 2019 yılına kadar belirgin bir artış olmamıştır. 2019 yılı ile birlikte hızlı bir artış süreci başlamış ve 2021 yılında AP dersi açan lise sayısı 49’a çıkmıştır. Bu sayının önümüzdeki yıllarda daha da artması beklenmektedir.
Türkiye'de AP Ders Onayı Alan Okul Sayıları (2007-2021)
Türkiye’deki liselerde AP dersleri çoğunlukla 10, 11 ve 12. sınıflarda açılmaktadır. Okullarında AP programı bulunan ve AP derslerini alan öğrencilerin AP sınavlarına dersi aldıkları yılda girmesi uygun olacaktır. Bununla birlikte yukarıda da belirtildiği üzere öğrencilerin okullarında açılmayan AP dersleri ile açılsa bile almadıkları derslerin sınavlarına da girmeleri mümkündür.
AP Sınav Takvimi
AP sınavları yılda bir kere Mayıs ayında yapılmaktadır. Öğrencilerin bir yılda, bazı istisnalar hariç, istedikleri kadar sınava girebilmeleri mümkündür. Bununla birlikte, yıl içerisinde birden fazla girilebilen SAT, ACT, TOEFL veya IELTS sınavlarından farklı olarak bir yılda bir dersin sınavına ancak bir kere girilebilmektedir. Diğer yandan, öğrencilerin girdikleri bir AP sınavına sonraki yıllarda tekrar girmeleri ise mümkündür.
Sonuç olarak, öğrencilerin lise eğitimleri boyunca AP sınavlarına en fazla 4 farklı zamanda girebilmeleri mümkündür. Bu durum hangi sınavlara ne zaman girileceğinin planlanması açısından dikkate alınması gereken önemli bir faktör olmaktadır.
Meslek Tercihleri
Öğrenciler AP sınavlarına öncelikli olarak yurt dışı üniversite başvuruları ve üniversitede kredi muafiyeti için girmektedirler. Dolayısıyla girilecek AP sınavlarının belirlenmesinde öğrencilerin meslek tercihleri ile başvurmayı planladıkları ülke, üniversite ve bölümlerin dikkate alınması gerekmektedir.
Bu çerçevede, öğrencilerin ideal olarak en az 4-5 dersin sınavına girmeleri gerekmektedir. Girilecek sınav sayısı arttıkça öğrencilerin tüm derslerin sınavlarına aynı yılda girmeleri zorlaşacaktır. Bu nedenle, sadece girilecek AP sınavlarının belirlenmesi değil hangi sınıfta hangi sınavlara girileceğinin de planlaması gerekmektedir.
Yurtdışı Üniversite Başvuruları
AP sınav notları, öğrencilere yurt dışı üniversite başvurularında akademik başarılarını ve belirli alanlardaki yetkinliklerini belgelendirmeleri açısından önemli bir avantaj sağlamaktadır.
AP programının ABD merkezli bir program olması ve ABD’deki birçok lisede AP derslerinin müfredatın bir parçası olarak verilmesi nedeniyle ABD’de üniversitelere yapılacak başvurularda AP sınav notları özellikle dikkate alınmaktadır. Bununla birlikte Avrupa'daki ve dünyanın başka yerlerindeki birçok üniversite de AP notlarını dikkate almaktadır.
Başta ABD’deki üniversiteler olmak üzere başvurular normalde 12. sınıfın güz döneminde yapılmaktadır. Dolayısıyla, yurt dışındaki üniversitelere başvurmayı düşünen öğrencilerin AP sınavlarına en son 11. sınıfta girmeleri uygun olacaktır. 12. sınıfta girilecek AP sınav sonuçları ise genellikle üniversitede kredi muafiyeti için kullanılabilmektedir.
Sonuç olarak, AP sınavlarına ne zaman girileceğine karar verilirken AP sınavlarına girme amacı da önemli bir etken olmaktadır.
Üniversite Sınavı
Üniversite eğitimi için yurt dışını düşünmeyen öğrenciler açısından 12. sınıfta öncelikli konu doğal olarak üniversite sınavına hazırlık olacaktır. Yurtdışı üniversitelere başvurmayı düşünen ancak üniversite sınavına da girmeyi düşünen öğrenciler açısından da aynı durum söz konusudur. Bu nedenle üniversite sınavına girecek öğrenciler için AP sınavlarının 11. sınıfta tamamlanması uygun olacaktır.
Matematik ve Fen alanlarındaki AP dersleri öğrencilerin ulusal müfredatta 12. sınıfta görecekleri birçok konuyu kapsamaktadır. AP Calculus dersi MEB 12. sınıf Matematik müfredatının tamamını hatta fazlasını içermektedir. Fen alanındaki dersler ise 12. sınıf müfredatının önemli bir kısmını kapsamaktadır. Dolayısıyla, bu ders içeriklerinin 11. sınıfta tamamlanmış olması üniversite sınavlarına hazırlık açısından da öğrenciler için önemli bir avantaj sağlayabilecektir.
AP Akademi Eğitim Danışmanlığı
Yukardaki tüm kriterler dikkate alındığında AP sınavları ile ilgili planlamanın 9. sınıfta yapılması ve sınavlara ağırlıklı olarak 10 ve 11. sınıflarda girilmesi uygun olacaktır.
AP Akademi, AP programı hakkında kapsamlı bilgi ve tecrübe sahibi ekibiyle ilk olarak öğrencilerin girecekleri AP sınavların belirlenmesini ve planlanmasını sağlamaktadır. Sonrasında belirlenen çerçeveye göre kişiye özgü AP özel ders planlaması yapılmaktadır.
AP Akademi, AP ders içerikleri yanında AP programı hakkında da kapsamlı bilgi ve tecrübe sahibi Boğaziçi ve Bilkent mezunu hocalarıyla online veya yüz yüze AP özel dersi ve eğitim danışmanlığı için doğru adrestir.